Məktəb: Bilik və iqtidar arasındakı əlaqənin tənqidi təhlili
Modernizmin hüdudlarından kənara çıxıldığının düşünüldüyü, müzakirə edildiyi, postmodern mübahisələrin, demək olar, bütün sosial nəzəriyyələrdə özünəməxsus yer tutduğu, oxuma-yazma bilmənin normallaşmasından əlavə, əksinin düşünülmədiyi və yadırğandığı bir dövrdə modernizm ideyalarının tənqidi də özünəməxsus forma almışdır.
Postmodernizmdən bu fikirlərin müzakirə olunduğu və tənqid edildiyi vəziyyəti ifadə etmək üçün istifadə olunur. Eyni şəkildə, postmodernizm dövrü də “informasiya əsri”, “bilik çağı”, “istehlak cəmiyyəti”, “postmodernizmin vəziyyəti”, “qeyri-müəyyənlik”, “hiperreallıq”, “simulyasiya” kimi anlayışlarla izah edilməyə çalışılır.
Biz də bu tədqiqatımızda modernizmin meydana çıxardığı yeni yanaşmalardan olan məktəbləşməni, təhsilin bütün cəmiyyətə sirayət edəcək dərəcədə yayılmasını, bilik və iqtidar arasındakı yeni əhatə dairəsini və onun hegemonluğunu tənqidi bir baxış bucağı altında analiz edəcəyik.
Məktəb-biliyin istehsal olunduğu, ötürüldüyü, bilik mədəniyyətinin və ənənələrinin yaradıldığı bir məkandır. Həm də dövlətin “ideoloji qurğuları” arasındakı mühüm yeri ilə araşdırılmağa layiqdir.
Biz həmçinin məktəbi sosial və mədəni “fərqi” təmin edən və gücləndirən bürokratik bir qurum kimi qiymətləndirəcək və dəyərlərin institusionallaşdırılmasında məktəbin rolunu araşdıracağıq. Epistemologiyanın varlığı və davamlılığının ən mühüm əsaslarından biri kimi məktəbə və onun fəaliyyətinə, mahiyyətinə diqqət yetirmək mövzunun dərk edilməsi nöqteyi-nəzərindən faydalıdır(Naşir Orxan Bəyovun İzmir Ege Konqresi üçün yazdığı məqalədir.)